امامت امام صادق علیه السلام
امام صادق علیه السلام پس از شهادت پدر خویش امام باقر علیه السلام، در هفتم ذی الحجه ى سال 114 هجرى قمری در حالى كه 31 سال و اندى از سنش مى گذشت عهده دار منصب امامت شد. مدت امامت آن حضرت 34 سال بود.
محتویات
دوران امامت امام صادق علیه السلام
ايام امامت آن جناب مصادف با خلافت هشام بن عبدالملك و وليد بن يزيد بن عبدالملك و يزيد بن وليد بن عبدالملك و ابراهيم بن وليد و مروان بن محمد از خلفاى اموى و سفاح و منصور دوانيقى از خلفاى عباسى بوده است.
دلایل امامت امام صادق علیه السلام
در اثبات امامت حضرت صادق عليه السلام به سه دسته از ادله استناد شده است:
روایات نبوی
در روايات نبوى به امامت امام صادق عليه السلام تصريح شده است. در فرازى از حديث لوح آمده است: بعد از امام باقر عليه السلام شك كنندگان در جعفر هلاك خواهند شد و كسى كه او را رد كند مرا رد كرده است و اين سخن حق من است كه مقام جعفر را گرامى دارم و او را در ميان دوستانش و شيعيانش شاد سازم. حديث معراج و حديث ابو بن كعب و جابر از پيامبر نيز تصريح بر امامت امام صادق علیه السلام مى كنند.
احادیث امام باقر علیه السلام
امام باقر عليه السلام نيز به طور آشكار به او وصيت و به امامتش بعد از خود تصريح نمودند.
چند نمونه از احادیث امام باقر علیه السلام:
- 1- جابر بن يزيد جعفى مى گويد: از امام باقر علیه السلام درباره قائم (و امام) بعد از او پرسيده شد، آن حضرت دست بر امام صادق علیه السلام زد و فرمود: اين است به خدا سوگند، قائم آل محمد صلی الله علیه و آله...
- 2- ابوالصباح كنانى مى گويد: امام باقر علیه السلام به پسرش امام صادق علیه السلام در حالى كه راه مى رفت نگريست و (خطاب به من) فرمود: اين فرد را مى بينى؟ او از كسانى است كه خداوند درباره آنان فرموده است: «وَ نُريدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذينَ اسْتُضْعِفُوا فِى اْلاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَةً وَ نَجْعَلُهْمْ الْوارِثينَ»؛ مى خواهيم بر مستضعفان زمين منت نهيم و آنان را پيشوايان و وارثان روى زمين قرار دهيم.
- 3- همّام بن نافع مى گويد: روزى ابوجعفر به ياران خود فرمود: زمانى كه مرا از دست داديد به اين فرد (اشاره به امام صادق علیه السلام تآسى و اقتدار كنيد كه او امام و خليفه پس از من است.
- 4- محمد بن مسلم مى گويد: نزد امام باقر علیه السلام بودم كه فرزندش امام صادق علیه السلام وارد شد... امام علیه السلام خطاب به من فرمود: اين محمّد؟ اين فرد (اشاره به امام صادق علیه السلام امام تو پس از من است، پس به او تاسى و اقتدا كن و از دانشش بهره بگير. سوگند به خدا او همان (صادق)ى است كه پيامبر صلی الله علیه و آله براى ما وصف كرده است كه پيروان و شيعيانش در دنيا و آخرت پيروزند و دشمنانش در زبان همه پيامبران لعنت شده اند.
افضلیت امام صادق علیه السلام در زمان خود
يكى از شرايط امام اين است كه افضل زمان خود باشد. امام صادق عليه السلام به اتفاق مخالف و موافق در علم و ديگر كمالات انسانى افضل اهل زمانش بود.
ابوحنيفه پيشواى حنفيه مى گفت: هرگز در عمرم عالمتر و فقيه تر از جعفر بن محمد نديدم. منصور دوانيقى آن حضرت را به علم و معنويت مى ستود. ابوبحر جاحظ مى گفت: علم و فقه جعفر بن محمد دنيا را پر كرده است. قرمانى جايگاه آن حضرت در حديث را به منزله سر از بدن مى داند. مالك ابن انس آن حضرت را بى نظير در علم و فضل و معنويت مى دانست.
شهادت امام صادق علیه السلام
آن حضرت در سال 148 هجرى، 25 ماه شوال يا نيمه ماه در سن 65 سالگى به شهادت رسيد.
پانویس
- ↑ ر.ك: اصول كافى، ج1، ص475.
- ↑ ر.ك: عيون الاخبار، ج1، ص33؛ الغيبة، ص145؛ اصول كافى، ج1، ص528؛ كمال الدين، ج1، ص572؛ عوالم، ج20، ص40.
- ↑ عيون الاخبار، ج1، ص49؛ الغيبة، ص136 و 151؛ كمال الدين، ج1، ص474و501؛ عوالم العلوم، ج20، ص42-46.
- ↑ ارشاد، ص271، بصيرتى؛ كافى، ج1، ص307.
- ↑ سوره قصص(28)، آيه 5.
- ↑ ارشاد، ص271 و بحارالانوار، ج47، ص13.
- ↑ بحارالانوار، ج47، ص15.
- ↑ ر.ك: الارشاد، ج2، ص253؛ الفصول المهمه، ج2، ص907؛ المستجاد، ص188؛ روضة الواعظين، ج1، ص207.
- ↑ تذكرة الحفاظ، ج1، ص166.
- ↑ تاريخ يعقوبى، ج2، ص378.
- ↑ شرح نهج البلاغه، ج15، ص189.
- ↑ اخبار الدول، ص112.
- ↑ ر.ك: مناقب ابن شهر آشوب ، ج4، ص269؛ امالى صدوق، ص636.
- ↑ اصول كافى، ج1، ص472؛ الارشاد، ج2، ص253؛ روضة الواعظين، ج1، ص212؛ اعلام الورى، ج1، ص514.
منابع
- دانشنامه کلام اسلامی، جمعی از محققین، مدخل "امامت امام صادق علیه السلام" در دسترس در کتابخانه فقاهت، بازیابی: 3 آذر 1392.
- تاريخ اسلام، علي رفيعي، مرکز تحقیقات اسلامی سپاه، پاييز 1376.